کلیاتی از ایمنی در معدن

فصل – 1 تعاریف

1-مسؤل معدن یا سرپرست معدن:
شخصی است که توسط دارنـده پروانـه عملیات به این سمـت منصوب می شود و مسـئولیـت کلیه عملیات معدن را به عهده دارد .

2-مسئول فنی:
طـبق ماده 66 آئین نامه اجـرائی قانـون معـادن مسئـول فنی عملیات کسـی است که اداره کلیه امور فنی معدن به عهده اوست و توسـط دارنده پروانه عملیـات از میـان افراد واجـد شـرایـط انتـخاب و به وزارت صنایع و معـادن معـرفی می شود و طبـق ماده 65 آئـین نامه اجـرائـی ضوابـط و حدود صلاحیت مسـئولین فـنی معادن تا تصـویب و اصـلاح قانـون نظام مهنـدسی معـدن توسـط وزارت صنایع و معادن تعیین می شود .

3-مسئول ایمنی:
مسئول ایمنی هر معدن نظارت بر ایمنی عملیات معدن را به عهده داشته توسط مسئول یا سرپرست معدن به این سمت منصوب می شود . طبق ماده 65 آئین نامه اجرائی قانون معادن ضوابط و حدود صلاحیت مسئول ایمنی از طریق وزارت کار و امور اجتماعی با هماهنگی وزارت صنایع و معادن تعیین می شود . جانشین مسئول ایمنی نیز تابع همین شرایط است .

4-مهندس ناظر:
شخصی است که طبق ماده 69 آئین نامه اجرائی قانون معادن تعیین می شود و از طرف وزارت صنایع و معادن مامور نظارت و کنترل عملیات معدنی است.

5-پروانه اکتشاف – پروانه بهره برداری :
طبق مواد مندرج در قانون معادن و آئین نامه اجرائی آن تعریف می شود.

6- تونل:
حفاری زیرزمینی افقی یا تقریباً افقی است .

7-تونل شیب دار :
تونل هایی که تا حدود 18 درجه شیب داشته باشند.

8- چاه مایل :
حـفاری مایـلی که به سطـح زمین راه داشـته و دارای شـیب بین 18 درجه تا 90 درجه باشد و برای باربری مورد استفاده قرار می گیرد.

9- چاه یا چاه قائم :
حفاری قائـم یا با شـیب 90 درجه است که به سطـح زمیـن راه داشـته باشـد و معمولاً برای باربری مورد استفاده قرار می کیرد.

10- دویل:
حفـاری زیـرزمینی شیبـدارو با سطـح مقطع نسبتاً کوچک که معمولاً به طرف بالا خفاری می شود و برای منظور های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.

11- پذیرگاه:
محل توقف بارگیری و تحلیه واگنها و انجام وظایف مختلف زیرزمینی که معمولاً در محل ارتباط با چاه قائم یا چاه مایل در زیرزمین احداث می شود .

12- گالری-راهرو:
انواع حفاریهای زیرزمینی و معمولاً با طول زیاد است .

13- راه مورب:
به انواع راهروهای شیبدار راه مورب گفته می شود .

14- بونکر:
محلی برای تخلیه و انباشت سنگ می باشد .

15- چال:
سوراخی که در سنگ برای قرار دادن ماده منفجره حفر می شود.

16- خرجگذاری:
قرار دادن مواد منفجره در داخل چال است .

17- فشنگ:
به هر قطعه ماده منفجره جامد (معمولاً انواع دینامیت) گفته می شود .

18- آتشباری:
به عملیات خرج گذاری و انفجار مواد منفجره برای تخریب سنگ آتشباری گفته می شود .

19- آتشبار:
شخصی که مسئولیت عملیات آتشباری را به عهده دارد .

20- مواد ناریه- مواد منفجره:
موادی که قابلیت انفجار داشته و در معدن برای تخریب سنگ مورد استفاده قرار می گیرد .

21- گاز ذغال:
گازی که در کانسارهای ذغال سنگ همراه با سایر هیدروکربورها وجود دارد و عمدتاً از متان تشکیل شده است . این گاز چنانچه به نسبت معینی با هوا مخلوط شود قابلیت انفجار پیدا می کند .

22- کلیه تجهیزات , دستگاهها و ماشین آلات معدنی که در این آئین نامه از آنها نام برده شده :
مانند شاول یا بیل مکانیکی , لودر, بلدوزر, پرفراتور, گریدر, واگن , لوکوموتیو , دستگاه گمانه زنی , دستگاه سیم برش , بالابر چاه , وینچ و غیره و کلیه قسمتها و قطعات آنها مطابق تعاریفی است که در متون و کتابهای معدنی آورده شده است .

فصل 2 - کلیات
ماده 1- منظور از عملیات در این آئین نامه کلیه عملیات معدنی (اعم از اکتشاف یا بهره برداری و استخراج معدن) است که در قانون معادن و آئین نامه اجرائی قانون معادن پیش بینی شده است .

ماده 2- در کلیه معادن که دارای حداقل 25 نفر کارگر باشند , می بایست یک نفر ذیصلاح به عنوان مسئول ایمنی و یک نفر به عنـوان مسئـول بهداـشت حرقه ای به استـناد آئـین نامه کمـیته حفاظت فنی و بهدلشـت کار تعیین گردد . بدیهی است در معادن کمتر از 25 نفر کارگر وجود یک نفر مسئول ایمنی ضروری است اما این مسئـولیت را می توان به مسـئول فنی واگـذار کرد که این تعیـین صلاحیت وی به استـناد آئیـن نامه فوق الذکر خواهد بود .

ماده 3- مسئول ایمنی هر معدن به عنوان ناظـر و کنترل کننـده عملیـات و انطباق دادن معدن با بندهای مندرج در این آئیـن نامه و دیگر آئین نامه هـای مصـوب شورایعالی حفاظـت فنی تعیین می گردد , که با حضور و بازرسی از معدن توصیه ها و پیشنهاد های خود را جهت پیشگیری و رفع خطر تذکر داده و در صورت حساسیت موضوع آن را کتـباً به مسـئولین معدن گزارش می نماید و در صـورت تشخیـص خطر حتمی برابر مقررات این آئین نامه تا رفع خطر نسبت به توقف عملیـات در محل خطر اقدام نماید

ماده - 4 کلیه کارگاههای معدنی اعم از سطحی یا زیر زمینی لازم است در هر شیفت کاری حداقل یک بار توسـط مسئول ایمنی یا جانشین وی مورد بازدید قرار گیرد .

ماده 5- قبل از شروع به کار در هر شیفت کاری مسئول ایمنی معدن و جانشین او باید از کارگاه مربوطه بازدید نماید و پس از اطمینان از ایمن بودن آن به کارگران مجوز ورود داده شود .

ماده 6- وزارت صنایع و معادن می بایست رونوشـت پروانه های اکتـشاف و بهـره بـرداری را به وزارت کار و امور اجتماعی ارسال نماید و دارنده پروانه اکتشاف یا بهـره برداری مکلف است تـاریخ شـروع عملیـات خود را به وزارتخانه های صنایع و معادن و کار و امور اجتماعی (ادارات کل کار و امور اجتماعی)اطلاع دهد.

ماده 7- اکتشاف کننده یا بهره بـردار باید مدارک مشروحـه زیـر را در سر معـدن نگهداری کرده و برای ارائه به مهندسین ناظر وزارت صنایع و معادن و بازرسان کار وزارت کار و امور اجتـماعی آماده داشته باشد.

الف- پروانه اکتشاف یا پروانه بهره برداری یا کپی آنها .
ب- نقشه محدوده به مقیاس حداقل 1 و نقشه بهره برداری به مقیاس حداقل 1 و بـرای معادنی که عملیات زیر زمینی دارند , نقشه به مقیاس حداقل 1 از قسمت درون معـدن و همچنین یـک نقشـه از کارگاهها و تأسیسات خارج معدن به مقیاس حداقل 1
پ- دفـتر حاوی مشخصات کارکنـان معـدن و استخـراج روزانه طـبق نمونه ای که وزارت صنـایع و معـادن تعیین خواهد کرد .
ت- دفتر مخصوصی جهت ثبت نظرات و تذکرات و دستوراتی که در اجرای آئین نامه های مربوط نـسبت به طرز کار و رعـایت اصول فنـی و حفاظت و بهداشـت کار و سایـر مواردی که از طرف مهنـدسین ناظـر وزارت صنایع و معادن و بازرسان کار وزارت کار و امور اجتماعی داده می شود .
ث“- دفتـر مخصوص ثبـت حـوادث و گزارش اقـدامـات معمـوله طـبـق نمونـه ای که از طـرف وزارت کار و اموراجتماعی تعیین می شود .
ج“- دفاتری مخصـوص جهت ثبت کلیه اقـدامات ایمنـی و بهداشـت کار که به ترتـیب تـوسط مسئـول ایمنی و مسئول بهداشت حرفه ای که در اجرای آئین نامه ها و مقررات مربوطه تکمیل می گردد .
چ- آئین نامه ایمنی معادن و کلیه آئین نامه های حفاظت فنی و بهداشت کار مصوب شورای عالی حفاظت فنی.

ماده 8- رعایت مفاد کلیه مقررات و آئین نامه های مصوب شورایعالی حفاظت فنی در خصوص نکات ایمنی مرتبط با لوازم ,کالا ها و تجهیزات معدنی لازم الاجرا است .

تبصره: کلیه سفارشات و نکات احتیاطی و ایمنی که از طرف سازندگان و تولید کنندگان لوازم , کالاها و تجهیزات معدنی توصیه می شود لازم الاجرا است .

ماده 9- تمام شاغلین در معادن زیرزمینی و کارگرانی که با تغییر شغل از قسمتی به قسمت دیگر معدن منتقل میشوند باید با راههای خروجی و اضطراری معدن آشنا شده و آگاهی کامل پیدا کنند .

ماده 10- ورود کلیه افراد غیر شاغل در معدن منوط به کسب اجازه از سرپرست معدن یا جانشین وی می باشد .

ماده 11- ورود و کار در کارگاهها و معادن زیرزمینی متروکه منوط به کسب مجوز از سرپرست معدن یا مسئول ذیربط بوده و باید با رعایت مقررات ایمنی و پس از حصول اطمینان از برقراری تهویه مناسب و سالم بودن وسایل نگهداری و عدم ریزش حفریات قرار گیرد .

ماده 12- با تمهیداتی که از طرف سرپرست معدن انجام می گیرد , بایستی همواره تعداد و اسامی کارکنانی که در هر لحظه داخل معدن و به خصوص زیرزمین بوده مشخض باشد و تا زمانی که کارگران در زیرزمین مشغول کار هستند حداقل یک نفر از مسئولین می بایست در دفتر سر معدن حضور داشته باشد .

ماده 13- محل یا محل های حادثه ساز در معدن باید بوسیله سیم خاردار یا وسایل محصور کننده مناسب و علائم اخباری و هشدار دهنده از محل های مجاور مجزا باشد به طوریکه مانع عبور اشخاص متفرقه و حیوانات گردد .

ماده 14- معادن زیرزمینی (به استثنای جبهه کارهای در حال حفاری ) باید بوسیله حداقل دو راه با شرایط زیر به خارج ارتباط داشته باشد .

الف- راههای مذکور در داخل معدن به هم ارتباط داشته باشد .
ب“- عبور افراد از هر یک از آنها به آسانی میسر باشد . فاصله بیـن آنهـا بیش از 15 مـتر بوده و دهانه آنها زیر پوشش یک ساختمان واحد نبوده و مدخل آنها در نقاط سیل گیر و یا بهمن گیر و مانند آن نباشد .

ماده 15- کارگاه می بایست طـوری تجهیز شود که به کسی آسیبـی نرسد . چنانچـه فردی مشاهـده کـرد نقصی در کارگاه وجود دارد که آسیب به دیگران می رساند بلافاصـله می بایست افراد را مطلع نموده و مرتب را به رئیس قسمت جهت رفع نقص اعلام نماید.

ماده 16- هیـچ کس نمی بایسـت بدون اجـازه به محـل ممـنوعه وارد شـده و این محل باید بوسیله تابـلوی اخبـاری هشدار دهنده مشخص شود .

ماده 17- نقاط نقشه برداری شده نباید توسط اشخاص غیر مسئول تخریب شود.

ماده 18- رعایت ماده 92 قانون کار جمهوری اسلامی ایران در مورد معاینـات پزشکی و بهداشتی شاغلین در معدن الزامی است.

ماده 19- با توجه به ماده 90 قانون تأمین اجتماعی ارجاع مشاغل معدنی به کارکنان جدیدالاستخدام و یا کارکنانی که می خواهند به کار جدیدی گمارده شوند پس از انجام معاینات پزشکی از نظر قابلیت جسمانی و روانی متناسب با نوع کارهای مرجوع میسر است.

ماده 20- استعمال دخانیات در کارگاههای زیرزمینی ممنوع است.

ماده 21- به استناد آئین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاهها مصوب شورایعالی حفاظت فنی ورود افراد همراه با سیگار , کبریت , فندک یا هر نوع وسایل و لوازم آتشزا به معادن ذغال سنگ و سایر معادنی که خطر آتش سوزی یا انفجار داشته باشد مطلقاً ممنوع است .

تبصره: در این گونه معادن همراه داشتن دوربین عکاسی یا فیلم برداری با نظایر آنها که چراغ فلاشر آنها از نظر جرقه حفاظت شده نیستند نیز ممنوع است.

ماده 22- روشن کردن آتش در سطح زمین تا شعاع 20 متری از دهانه دویلها , چاهها و ورودی معادن زیرزمینی که احتمال خطر آتش سوزی و انفجار وجود دارد مطلقاً ممنوع می باشد .

ماده 23- در صورت بروز حادثه یا بیماری ناشی از کار می بایست برگه های مربوط تکمیل و نسخه ای از آن را به ادارات کار و امور اجتماعی , مراکز بهداشت و سازمان تأمین اجتماعی محل ارسال نمود.

تبصره: برگه مربوط به حوادث ناشی از کار از سوی وزارت کار و امور اجتماعی و برگه مربوط به بیماریهای ناشی از کار از سوی وزارت بهداشت , درمان و آموزش پزشکی تهیه و بترتیب می بایست توسط مسئول ایمنی و مسئول بهداشت حرفه ای تکمیل گردد.

ماده 24- به استناد آئین نامه وسایل حفاظت انفرادی مصوب شورایعالی حفاظت فنی کلیه کارگران شاغل در معادن می بایست در هنگام ورود به معدن به وسایل حفاظت فردی مناسب و بر اساس نوع و شرایط کار مجهز گردند.

تبصره: کلیه مفاد آئین نامه مذکور در خصوص نحوه انتخاب , به کارگیری , تعمیر و تعویض وسایل مذکور الزامی است.

ماده 25- به استناد فصل هشتم قانون کار جمهوری اسلامی ایران و آئین نامه حفاظت و بهداشت عمومی در کارگاههای مصوب شورایعالی حفاظت فنی می بایست تسهیلات بهداشتی مناسب و کافی شامل روشوئی , حمام , توالت , رختکن , محل غذاخوری و نمازخانه و غیره در محل مناسبی از سطح زمین وجود داشته باشد

برداشتی ار وب سایت بهداشت حرفه ای و ایمنی